Στις μικρές ηλικίες, κάτω των 35 ετών, θα ήταν χρήσιμο να αυτο-εξετάζει τους μαστούς της μία φορά το μήνα. Μεταξύ 35-40 ετών θα πρέπει να υποβάλλεται σε κλινική εξέταση των μαστών κάθε δύο χρόνια και να κάνει το πρώτο έλεγχο με μαστογραφία. Από την ηλικία των 40 ετών, θα πρέπει να υποβάλλεται σε μαστογραφία και κλινική εξέταση των μαστών από εξειδικευμένο ιατρό, μία φορά το χρόνο. Όσο νωρίτερα διαγνωσθεί ένας καρκίνος του μαστού, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες για επιτυχημένη θεραπεία. Την καλύτερη πορεία έχει ένας μη-διηθητικός καρκίνος (insitu) ή ένας μικρού μεγέθους καρκίνος που ανιχνεύθηκε στη μαστογραφία. Γι’ αυτό και ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος μετά την ηλικία των 40 ετών αποτελεί το κυριότερο μέσο έγκαιρης διάγνωσης. Άλλωστε, η αύξηση του ποσοστού των καρκίνων που ανιχνεύονται με τη μαστογραφία, πριν γίνουν αντιληπτοί με τη κλινική εξέταση ή την αυτοεξέταση της γυναίκας, είναι ο κύριος λόγος της βελτίωσης της πορείας των ασθενών με καρκίνο του μαστού στην εποχή μας.

Τα τελευταία χρόνια έχουν εξελιχθεί πάρα πολύ τα μηχανήματα υπερήχων. Η δυνατότητα μελέτης της αγγείωσης των αλλοιώσεων του μαστού, η χρήση της ελαστογραφίας, οι τρισδιάστατες εικόνες που δίνουν οι νέοι 3D υπέρηχοι, μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στη διάγνωση. Σημαντική επίσης είναι η βοήθεια της Μαγνητικής Μαστογραφίας, η οποία εφαρμόζεται με συγκεκριμένες ενδείξεις. Δεν θα πρέπει όμως να ξεχνούμε ότι βασική εξέταση έγκαιρης διάγνωσης εξακολουθεί να είναι η κλασική μαστογραφία. Ειδικά οι νέοι ψηφιακοί μαστογράφοι μπορούν να έχουν υψηλή ευκρίνεια και στους δύσκολους, πυκνούς μαστούς.

Για να γίνει αυτό πράξη και στην Ελλάδα, χρειάζεται ένας συνδυασμός προσπαθειών σε συγκεκριμένους τομείς όπως: κατάλληλη εκπαίδευση και εξειδίκευση των ιατρών σε αυτόν τον τομέα της Ιατρικής και παρακολούθηση των εξελίξεων, οργάνωση Μονάδων Μαστού, όπου ιατροί διαφόρων ειδικοτήτων, που έχουν ειδική εκπαίδευση στο καρκίνο του μαστού (χειρουργοί, ακτινοδιαγνωστές, παθολόγοι ογκολόγοι, ογκολόγοι ακτινοθεραπευτές κ.ά.) συνεργάζονται για την πρόληψη, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των γυναικών με προβλήματα μαστού, ποιοτικός έλεγχος και προαγωγή των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας από τους αρμόδιους φορείς της πολιτείας και των ειδικών επιστημονικών συλλόγων, και τέλος, ενημέρωση των ίδιων των Ελληνίδων για τις μεθόδους πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης, με τη συνεργασία της πολιτείας, των σχετικών ΜΚΟ και των εξειδικευμένων επιστημονικών φορέων.

Στην εποχή μας, ο καρκίνος του μαστού είναι μία νόσος που μπορεί να νικηθεί, αρκεί να διαγνωσθεί έγκαιρα και σε αυτό είναι η ίδια η γυναίκα που μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό της. Ο τακτικός, συστηματικός έλεγχος των μαστών με ετήσια μαστογραφία και κλινική εξέταση, εφόσον ανιχνευθεί ένας πρώιμος καρκίνος, θα προσφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα όπως τη τοπική αφαίρεση του όγκου με άριστο αισθητικό αποτέλεσμα και αποφυγή της μαστεκτομής, την ευκολότερη αντιμετώπιση με θεραπείες με λιγότερες παρενέργειες και το σημαντικότερο, τις περισσότερες φορές τη πλήρη ίαση, όπως σε μη-διηθητικούς όγκους (in situ) και αψηλάφητους, μικρού μεγέθους καρκίνους που ανιχνεύθηκαν στη μαστογραφία.

Πολλές φορές δημιουργείται το ερωτηματικό σε γυναίκες που δεν έχουν «παράγοντες κινδύνου» γιατί τελικά εμφάνισαν καρκίνο στον μαστό τους. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, ενώ έχουμε εντοπίσει παράγοντες που αυξάνουν το κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού όπως π.χ., η παχυσαρκία, τα αίτια ανάπτυξης καρκίνου στον μαστό είναι πολλαπλά. Έτσι, ενώ μερικοί παράγοντες μπορούν να «βοηθήσουν» την ανάπτυξη καρκίνου, η απουσία τους δεν σημαίνει πλήρη προστασία. Κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού υπάρχει σε κάθε γυναίκα.

Μετά τη χειρουργική επέμβαση, συνήθως χρειάζεται να ακολουθήσει κάποια μορφή συστηματικής θεραπείας με φάρμακα, ώστε να προληφθεί η ανάπτυξη μεταστάσεων. Η επιλογή της κατάλληλης επικουρικής θεραπείας εξαρτάται από τα επιμέρους χαρακτηριστικά των κυττάρων του καρκίνου. Ανάλογα με τις αναλύσεις, σε άλλες ασθενείς θα χορηγηθεί ορμονοθεραπεία (ορμονοευαίσθητος καρκίνος με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς) και σε άλλες χημειοθεραπεία (καρκίνος με αρνητικούς ορμονικούς υποδοχείς), ενώ μερικές φορές θα γίνει συνδυασμός των δύο θεραπειών. Τα χαρακτηριστικά του καρκίνου είναι αυτά που θα καθορίσουν ποια είναι η καλύτερη θεραπεία για τη συγκεκριμένη ασθενή.

Ο καρκίνος του μαστού είναι ένα πολύ συχνό νόσημα και επειδή απασχολεί μεγάλο αριθμό γυναικών, στην εποχή μας υπάρχουν ιατροί που είναι εκπαιδευμένοι και εξειδικευμένοι μόνο σε αυτό το αντικείμενο. Φροντίστε, αρχίζοντας από τον προληπτικό έλεγχο και έως την περίπτωση που υπάρχει υποψία ή διάγνωση καρκίνου, να αντιμετωπιστείτε από εξειδικευμένους ιατρούς.

Η θεραπεία μίας γυναίκας με καρκίνο του μαστού θα πρέπει να αποφασίζεται ύστερα από συζήτηση όλων των ευρημάτων από την ομάδα των εξειδικευμένων στον καρκίνο του μαστού ιατρών (ογκολογικό συμβούλιο). Ο χειρουργός μαστού, ο παθολόγος-ογκολόγος και ο ακτινοθεραπευτής-ογκολόγος αποτελούν τις βασικές ειδικότητες αυτής της ομάδος. Φροντίστε να σας εξηγηθούν και να σας αιτιολογηθούν οι θεραπευτικές αποφάσεις, να σας δοθούν γραμμένα όλα τα αποτελέσματα των εξετάσεων, των αναλύσεων και της αγωγής που θα ακολουθήσετε. Μπορείτε επίσης να πάρετε και μία «δεύτερη» γνώμη, είναι απόλυτα θεμιτό.

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να προληφθεί και μπορεί να ιαθεί εάν ανιχνευθεί έγκαιρα. Παλαιότερα, ο καρκίνος αυτός αποτελούσε ένα από τους κύριους λόγους θνησιμότητας των γυναικών εξ’ αιτίας καρκίνου. Σήμερα χάρις στα προγράμματα ανίχνευσης και θεραπείας των καταστάσεων εκείνων που μπορούν να οδηγήσουν στον καρκίνο αυτό, η θνησιμότητα που προκαλεί έχει μειωθεί σημαντικά κατά τα τελευταία χρόνια. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος των γυναικείων γενετικών οργάνων μετά από τον καρκίνο της ωοθήκης. Μετά από αυτόν ακολουθεί ο καρκίνος του ενδομητρίου που έχει λίγο χαμηλότερη συχνότητα. Ο μέσος όρος ηλικίας στην οποία παρατηρείται είναι γύρω στα 52 χρόνια αλλά έχει παρουσιαστεί μια αύξηση σε γυναίκες μικρότερης ηλικίας.

Οι καταστάσεις που οδηγούν στον Καρκίνο Τραχήλου Μήτρας συνήθως δεν προκαλούν πόνο. Γι’ αυτό η ασθένεια μπορεί να εξελιχθεί αθόρυβα χωρίς συμπτώματα. Δεν υπάρχει συνήθως κανένα κλινικό σημείο του καρκίνου του τραχήλου που βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο αλλά μπορεί να ανιχνευθεί εγκαίρως με ετήσιο προσυμπτωματικό έλεγχο (screening test).

Ο καρκίνος του τραχήλου σε αρχικό στάδιο μπορεί να μην προκαλεί κλινικά συμπτώματα και σημεία. Οι πρώτες ενοχλήσεις εμφανίζονται όταν τα ανώμαλα κύτταρα γίνουν πλέον καρκινικά και αρχίζουν να διηθούν τους γειτονικούς ιστούς. Όταν αυτό συμβεί το συχνότερο σημείο είναι η ασυνήθιστη απώλεια αίματος από τον κόλπο. Επίσης μπορεί να εκδηλωθεί και πόνος ή άλλες κολπικές εκκρίσεις.

Είναι γι’ αυτούς τους λόγους που πρέπει να γίνονται συστηματικά από το γιατρό γυναικολογικές εξετάσεις και το τεστ Παπανικολάου. Με την κολποσκόπηση ο γυναικολόγος μπορεί να εξετάσει καλύτερα τον τράχηλο και εάν χρειαστεί να κάνει βιοψίες για να διευκρινιστεί ιστολογικά το είδος μιας ανωμαλίας που πιθανό να υπάρχει. Η πρόγνωση (πιθανότητα επιβίωσης) είναι καλύτερη όταν ο καρκίνος διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο εξέλιξης.

Τα πιθανά συμπτώματα του καρκίνου του τραχήλου περιλαμβάνουν την κολπική αιμόρροια και τον πόνο στην περιοχή της πυέλου. Αυτά και άλλα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται στον καρκίνο του τραχήλου ή σε άλλες καταστάσεις. Ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί στον ιατρό εάν παρουσιάσει οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα: Κολπική αιμόρροια (αποβολή αίματος από τον κόλπο), Ασύνηθες κολπικό έκκριμα, Άλγος στην περιοχή της πυέλου, Πόνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Αφού εντοπιστεί ο καρκίνος του τραχήλου, διενεργούνται εξετάσεις για να ελεγχθεί εάν τα καρκινικά κύτταρα έχουν εξαπλωθεί μέσα στον τράχηλο ή επεκτείνονται και σε άλλα μέρη του σώματος. Η διαδικασία που χρησιμοποιείται για να εξεταστεί κατά πόσον ο καρκίνος εκτείνεται ενδοτραχηλικά ή διασπείρεται σε απομακρυσμένα μέρη του σώματος ονομάζεται σταδιοποίηση. Οι πληροφορίες που συλλέγονται από τη διαδικασία της σταδιοποίησης καθορίζουν το στάδιο της νόσου, η γνώση του οποίου είναι απαραίτητη για την επιλογή της καλύτερης δυνατής θεραπείας. Οι ακόλουθες εξετάσεις και διαδικασίες χρησιμοποιούνται στη σταδιοποίηση:

• Ακτινογραφία θώρακος: Μια ακτινογραφία των οργάνων και ιστών που βρίσκονται στο θώρακα και ενδοθωρακικά. Η ακτινοβολία X που παράγεται από ακτινολογικό μηχάνημα, διερχόμενη μέσω μιας περιοχής του σώματος, προσπίπτει πάνω σε ακτινογραφικό φιλμ, αποτυπώνοντας μια εικόνα της περιοχής αυτής.
• Αξονική τομογραφία (CT scan ή υπολογιστική τομογραφία): Μια απεικονιστική εξέταση που συνθέτει μια σειρά λεπτομερών εικόνων των περιοχών μέσα στο σώμα, από τη λήψη τους σε διαφορετικές γωνίες. Οι εικόνες υφίστανται επεξεργασία από υπολογιστή που συνδέεται με το ακτινολογικό μηχάνημα παραγωγής των ακτίνων X. Μια χρωστική ουσία (σκιαγραφικό) μπορεί να χορηγηθεί ενδοφλέβια ή από του στόματος ώστε τα όργανα και οι ιστοί να απεικονίζονται ευκρινέστερα.
• Λεμφαγγειογραφία: Η εξέταση αυτή χρησιμοποιείται για να απεικονίσει το λεμφικό σύστημα. Μια χρωστική ουσία εγχέεται εντός των λεμφαγγείων των κάτω άκρων. Καθώς η χρωστική ουσία πορεύεται προς τα άνω μέσω των λεμφαδένων και των λεμφαγγείων λαμβάνονται ακτινογραφίες για να διαπιστωθούν τυχόν στενώσεις ή διακοπή της συνέχειας της λεμφικής παροχέτευσης. Η εξέταση αυτή βοηθάει στην ανίχνευση και εκτίμηση της λεμφαδενικής επέκτασης του καρκίνου.
• Χειρουργική επέμβαση διεξάγεται για να ελεγχθεί εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί μέσα στον τράχηλο ή σε άλλα μέρη του σώματος. Σε μερικές περιπτώσεις, ο καρκίνος του τραχήλου μπορεί συγχρόνως να αφαιρεθεί. Αυτή η χειρουργική σταδιοποίηση εφαρμόζεται συνήθως μόνο σε κλινικές μελέτες.
• Υπερηχογράφημα: Μια απεικονιστική εξέταση στην οποία υψηλής συχνότητας ηχητικά κύματα (υπέρηχοι) εκπέμπονται προς εσωτερικούς ιστούς και όργανα και η ανάκλασή τους σχηματίζει μια εικόνα των ιστών του σώματος που ονομάζεται ηχόγραμμα.
• Μαγνητική τομογραφία (απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού): Στηρίζεται στη χρήση μαγνητικού πεδίου, ραδιοκυμάτων και ηλεκτρονικού υπολογιστή με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας σειράς λεπτομερών εικόνων των περιοχών εντός του σώματος.

Οι επιλογές της θεραπείας και η πρόγνωση (πιθανότητα ίασης) εξαρτώνται από το στάδιο του καρκίνου (εάν ο καρκίνος εκτείνεται σε ένα τμήμα του τραχήλου, ή καταλαμβάνει ολόκληρο τον τράχηλο, ή έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες ή σε άλλα μέρη του σώματος), τον ιστολογικό τύπο του καρκίνου, το μέγεθος του κακοήθους όγκου και την επιθυμία της ασθενούς να τεκνοποιήσει. Η θεραπεία του καρκίνου του τραχήλου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και το στάδιο της εγκυμοσύνης. Για τον καρκίνο του τραχήλου που διαγιγνώσκεται σε πρώιμο στάδιο ή για τον καρκίνο που ανιχνεύεται κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου της εγκυμοσύνης, η θεραπεία μπορεί να καθυστερήσει μέχρι τη γέννηση του εμβρύου.

Υπάρχουν διάφορες μορφές θεραπευτικής αντιμετώπισης για τους ασθενείς με καρκίνο του τραχήλου. Διάφορες θεραπευτικές επιλογές είναι διαθέσιμες, εκ των οποίων ορισμένες έχουν καθιερωθεί ενώ άλλες εξετάζονται σε κλινικές μελέτες. Πριν την έναρξη της θεραπείας, οι ασθενείς μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο συμμετοχής τους σε μια κλινική μελέτη. Μια κλινική μελέτη είναι μια ερευνητική διαδικασία που αποσκοπεί στη βελτίωση των εφαρμοζόμενων θεραπειών ή στην αναζήτηση πληροφοριών για νέες θεραπείες για τους καρκινοπαθείς. Όταν οι κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι μια νέα θεραπεία παρουσιάζει περισσότερα οφέλη από την καθιερωμένη θεραπεία, η νέα θεραπεία μπορεί την αντικαταστήσει. Τρεις μορφές θεραπευτικής προσέγγισης χρησιμοποιούνται:

• Χειρουργική θεραπεία: Η χειρουργική επέμβαση (χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου) είναι μία από τις βασικές μεθόδους θεραπευτικής αντιμετώπισης για τον καρκίνο του τραχήλου. Τα ακόλουθα είδη χειρουργικών επεμβάσεων χρησιμοποιούνται:

1. Κωνοειδής εκτομή: Συνίσταται στην αφαίρεση ενός κωνικού τμήματος ιστού από τον τράχηλο και το γεννητικό σωλήνα. Ο ιστός εξετάζεται στο μικροσκόπιο για τυχόν ανεύρεση καρκινικών κυττάρων. Η κωνοειδής εκτομή μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για τη διάγνωση είτε ως θεραπεία.
2. Ολική υστερεκτομή: Χειρουργική αφαίρεση της μήτρας και του τραχήλου. Εάν η μήτρα και ο τράχηλος αφαιρεθούν  μέσω του κόλπου, η εγχείρηση ονομάζεται ολική κολπική υστερεκτομή. Εάν η μήτρα και ο τράχηλος αφαιρούνται μέσω μεγάλης ανοιχτής τομής στην κοιλία, η εγχείρηση ονομάζεται ολική κοιλιακή υστερεκτομή. Εάν η μήτρα και ο τράχηλος αφαιρεθούν μέσω μικρής κοιλιακής τομής με τη χρήση λαπαροσκοπίου, η εγχείρηση ονομάζεται ολική λαπαροσκοπική υστερεκτομή.
3. Αμφοτερόπλευρη σάλπιγγο-ωοθηκεκτομή: Χειρουργική αφαίρεση των δύο ωοθηκών και των δύο σαλπίγγων.
4. Ριζική υστερεκτομή: Χειρουργική αφαίρεση της μήτρας, του τραχήλου και μέρους του κόλπου. Οι ωοθήκες, τα παραμήτρια και οι λεμφαδένες της πυέλου αφαιρούνται επίσης.
5. «Εξεντέρωση» της πυέλου και στομίες: Χειρουργική αφαίρεση του κατιόντος κόλου, του ορθού εντέρου, και της  ουροδόχου κύστης μαζί με τον τράχηλο, τον κόλπο, τις ωοθήκες και τους ενδοπυελικούς λεμφαδένες. Τεχνητά ανοίγματα (στομίες) δημιουργούνται ώστε τα ούρα (κυστοστομία) και τα κόπρανα (κολοστομία) να διοχετεύονται εκτός του σώματος σε ένα σάκο συλλογής. Μπορεί να απαιτηθεί πλαστική χειρουργική επέμβαση για τη δημιουργία τεχνητού κόλπου μετά από την παραπάνω εγχείρηση.
6. Κρυοχειρουργική: Επιχειρείται η καταστροφή του παθολογικού ιστού μέσω της ψύξης του, σε περιπτώσεις in situ- μη διηθητικού καρκινώματος. Αυτός ο τύπος θεραπείας ονομάζεται επίσης κρυοθεραπεία.
7. Χειρουργική επέμβαση με λέιζερ: Χρησιμοποιεί μια ακτίνα λέιζερ ως τεχνητό «μαχαίρι» για την αφαίρεση του καρκίνου.
8. Διαθερμία με βρόχους  (LEEP): Μια θεραπεία που χρησιμοποιεί το ηλεκτρικό ρεύμα που περνάει μέσω ενός λεπτού βρόχου καλωδίων ως «μαχαίρι» για να αφαιρεθεί ο παθολογικός ιστός.

• Ακτινοθεραπεία: Η ακτινοθεραπεία  είναι μια μέθοδος θεραπείας που χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτίνες X  ή άλλα είδη ακτινοβολίας  για να θανατώσει τα καρκινικά κύτταρα. Υπάρχουν δύο μορφές ακτινοθεραπείας.  Η εξωτερική ακτινοθεραπεία ή τηλεθεραπεία χρησιμοποιεί ένα μηχάνημα-πηγή που βρίσκεται έξω από το σώμα και εκπέμπει την ακτινοβολία προς τον καρκινικό ιστό. Η εσωτερική ακτινοθεραπεία ή βραχυθεραπεία χρησιμοποιεί μια ραδιενεργό ουσία ενσωματωμένη σε βελόνες, καλώδια, κεφαλές ή καθετήρες που τοποθετούνται απευθείας μέσα ή κοντά στην καρκινική εστία. Ο τρόπος ακτινοβόλησης εξαρτάται από τον ιστολογικό τύπο και το στάδιο του καρκίνου.
• Xημειοθεραπεία: Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φαρμακευτικούς παράγοντες για να αναστείλει την αύξηση των καρκινικών κυττάρων, προκαλώντας είτε το θάνατο ή τη διακοπή της διαίρεσης των κυττάρων. Όταν η χημειοθεραπεία χορηγείται από το στόμα ή εγχέεται ενδοφλέβια ή ενδομυϊκά, τα φάρμακα εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος προσεγγίζοντας τα καρκινικά κύτταρα σε όλη την έκταση του σώματος (συστηματική χημειοθεραπεία). Όταν οι χημειοθεραπευτικοί παράγοντες τοποθετούνται απευθείας στη σπονδυλική στήλη, σε μια κοιλότητα του σώματος όπως η κοιλία, ή σε ένα όργανο, επιδρούν κατά κύριο λόγο στα καρκινικά κύτταρα των συγκεκριμένων περιοχών. Ο τρόπος χορήγησης της χημειοθεραπείας εξαρτάται από τον τύπο και το στάδιο του καρκίνου.